Những chuyện chưa bao giờ kể về đạo diễn Đặng Thái Huyền thời còn đi học
Những ngày qua, bộ phim Mưa đỏ đã tạo nên một hiện tượng chưa từng có trong lịch sử điện ảnh Việt Nam. Tính đến thời điểm hiện tại, bộ phim đã đạt doanh thu hơn 600 tỷ đồng sau 19 ngày công chiếu. Mưa đỏ vẫn đang là bộ phim chiếm 73,21% tổng doanh thu phòng vé cuối tuần tại các rạp chiếu.
Phim càng “hot”, khán giả lại càng dành nhiều sự quan tâm cho dàn diễn viên, hậu trường thực hiện bộ phim. Tuy nhiên, ít ai biết, đạo diễn Đặng Thái Huyền – người đứng sau những thước phim đặc biệt ấn tượng của Mưa đỏ cũng từng có thời sinh viên rất thú vị.
Đạo diễn Tạ Huy Cường chia sẻ với Dân Việt rằng, anh từng làm việc với đạo diễn Đặng Thái Huyền từ hơn 20 năm trước. Lúc đó, anh đã nhận ra một nhân tài điện ảnh Đặng Thái Huyền.
“Tất cả các phim bài tập của Huyền (là phim bài tập khi còn là sinh viên trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội) là do chính tôi dựng cho Huyền. Vì vậy, tôi đã nhận ra Huyền là sinh viên xuất sắc nhất trong mấy khoá đó.
98-99% phim bài tập của các sinh viên trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội những năm ấy là tôi và Trịnh Dương (học cùng lớp đại học với tôi), cùng các em của tôi dựng phim (Phương, Thanh và Cường), nên chất lượng và năng lực của từng sinh chúng tôi nắm được.
Trong số các em của tôi năm ấy, có bạn Đặng Trần Cường là thành đạt nhất, bây giờ Cường là Cục trưởng Cục Điện ảnh.
Ngày ấy nói đến Cường “còi” (tôi) và Cường “em” (Cục trưởng Cục Điện ảnh hiện tại) là một cặp bài trùng. Hai anh em xuất hiện trên tất cả Generic của các phim bài tập sinh viên của trường. Ngày ấy chúng tôi nổi tiếng lắm. Nhìn lại “một thời oanh liệt” tôi cũng thấy tự hào”.
Theo đạo diễn Tạ Huy Cường, đạo diễn Đặng Thái Huyền là người có tính cách nhẹ nhàng, gần gũi, thân thiện, làm việc chuyên nghiệp từ thời sinh viên.
“Huyền là nữ sinh viên hiếm hoi của khoa Đạo diễn nhưng là người rất quyết đoán và mạnh mẽ, khác với vẻ nhẹ nhàng bên ngoài. Có lẽ vì thế mà khi Huyền bắt tay vào làm phim, nhất là phim về đề tài chiến tranh và hậu chiến đều có sự khác biệt hơn so với nam giới về góc nhìn, cách khai thác tâm lý nhân vật.
Tôi nhớ một kỷ niệm, khi mấy anh em làm phim với nhau, có một đoạn phải tạo khói nhưng thời ấy chưa có công nghệ tạo khói như bây giờ mà phải đốt bằng lốp xe, nên khi quay xong diễn viên và ê-kíp ai cũng bị đen hết mặt và mũi đầy khói lốp. Quay xong nhìn nhau ai cũng buồn cười.
Thời đó, Đặng Thái Huyền rất thân thiết với đạo diễn Trịnh Lâm Tùng, anh em chơi với nhau thường gọi là Tùng “già”. Tùng “già” là một nhà quay phim có cái nhìn độc lạ, tư duy điện ảnh chuẩn nghệ thuật, không có góc nhìn thương mại hay giải trí. Vì vậy, Đặng Thái Huyền thường mời anh Tùng “già” vào vị trí quay e (quay Extra), đạo diễn hình ảnh.
Có thể nói, có một thời, Đặng Thái Huyền, Trịnh Lâm Tùng và Tạ Huy Cường là “bộ bài trùng” tay 3. Vì đạo diễn, quay phim sau khi làm xong tiền kỳ thì vị trí đạo diễn hậu kỳ, dựng phim chính là khâu sáng tác tiếp theo của phim. Khâu đó giữ vai trò rất quan trọng trong việc tạo nên sự thành công cho bộ phim”, đạo diễn Tạ Huy Cường nói.
Đạo diễn Đặng Thái Huyền từng mơ ước trở thành luật sư
Đặng Thái Huyền sinh năm 1980 tại Hà Nội, từng tốt nghiệp Thủ khoa Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội. Cô được xem là học trò cưng của Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Khắc Lợi – đạo diễn hàng loạt bộ phim nổi tiếng: Tướng về hưu, Hai bà mẹ, Nguyễn Ái Quốc ở Hồng Kông… Theo chia sẻ của đạo diễn Đặng Thái Huyền với PV Dân Việt trước đây, thuở bé, chị ước mơ trở luật sư nhưng rồi số phận đưa đẩy để chị đến với điện ảnh.
Cụ thể, sau khi tốt nghiệp phổ thông, Đặng Thái Huyền thi đỗ vào ngành Du lịch của trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội. Nếu giữ nguyên lựa chọn đó, có lẽ chị đã là hướng dẫn viên du lịch hoặc trở thành nhà quản lý văn hóa. Tuy nhiên, trong một lần đọc được thông báo tuyển sinh của trường Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội, chị đã đổi ý định và nộp hồ sơ vào khoa Đạo diễn với suy nghĩ đơn giản là “ngành này dễ xin việc hơn”. Từ sự tình cờ này không ngờ đã thay đổi hoàn toàn sự nghiệp của Đặng Thái Huyền.
Theo đạo diễn Đặng Thái Huyền, lúc đầu chị học điện ảnh với tâm thế thử sức, nhưng càng học, chị càng thấy mình hợp với lĩnh vực này. Nhiều người cũng nhận xét chị bộc lộ tài năng bẩm sinh về cảm thụ hình ảnh, nhịp điệu và trực giác sắc bén trong việc kể chuyện bằng ngôn ngữ điện ảnh. Chỉ trong vài năm, từ một sinh viên chưa từng cầm máy quay đã trở thành gương mặt nổi bật của khóa đạo diễn. Năm 2003, Đặng Thái Huyền tốt nghiệp Thủ khoa khóa 19 ngành đạo diễn, khẳng định tài năng của mình.
Con đường phía trước tưởng chừng thênh thang nhưng Đặng Thái Huyền lại chọn lối đi hẹp và đầy gian khó đó là phim quân đội.
Năm 2004, Đặng Thái Huyền được đạo diễn gạo cội Nguyễn Khắc Lợi mời làm thư ký trường quay cho phim Tiếng cồng định mệnh. Đây là cơ duyên để chị tiếp xúc với môi trường điện ảnh chuyên nghiệp, chứng kiến từng chi tiết khắc nghiệt của trường và rồi sau đó quyết định gắn bó với Điện ảnh Quân đội nhân dân, nhập ngành với quân hàm Trung úy.
Từ những công việc nhỏ bé, khiêm tốn Đặng Thái Huyền đã được rèn luyện sự kỷ luật và tinh thần trách nhiệm, những phẩm chất không thể thiếu của người lính. 6 tháng sau, chị được tin tưởng giao thực hiện bộ phim đầu tay Đêm vùng biên. Dù là tác phẩm đầu tay, bộ phim đã gây chú ý khi khắc họa một cách chân thực đời sống của những người lính biên giới. Điều này cho thấy một tài năng trẻ nhưng đủ bản lĩnh để cầm máy trong bối cảnh khắc nghiệt, đủ tinh tế để lắng nghe và kể lại những câu chuyện nơi biên cương.
Năm 2009, sự nghiệp đạo diện của Đặng Thái Huyền thực sự tỏa sáng với bộ phim 13 bến nước. Phim từng giành giải Bông sen Vàng và giải Đạo diễn xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 16. Thành công này khẳng định, Đặng Thái Huyền không chỉ là một người lính cầm máy mà là một đạo diễn thực thụ, đủ bản lĩnh để ghi dấu ấn trong dòng chảy của điện ảnh Việt.
Năm 2015, Đặng Thái Huyền chuyển thể truyện ngắn Người về bến sông Châu của nhà văn Sương Nguyệt Minh thành phim điện ảnh Người trở về. Đây là dự án phim nhựa màu 35mm cuối cùng của điện ảnh Việt Nam, khép lại một thời kỳ sản xuất phim truyền thống trước khi bước sang kỷ nguyên kỹ thuật số. Bộ phim không chỉ gây xúc động mạnh về số phận người lính thời hậu chiến mà còn mang về cho Đặng Thái Huyền giải Biên kịch xuất sắc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 19.
Trong giai đoạn 2020-2023, Đặng Thái Huyền tiếp tục thực hiện nhiều phim tài liệu và truyền hình, trong đó có phim Đỏ; Chiến thắng Tây Bắc; Con đường đã chọn… mỗi tác phẩm đều góp phần củng cố hình ảnh một nữ đạo diễn kiên định với thể loại phim chiến tranh, lịch sử.
